Ze zijn al jaren uit het Valkenburgse straatbeeld verdwenen maar volgende maand zijn ze er weer. Niet in de boom op de Achterweg maar wel in het nieuwe Dorpshuis.
Vliegtuigenthousiastelingen zijn er in alle soorten en maten. Als ze op trip gaan slepen ze veelal hun hele hebben en houden, inclusief lichtgewicht keukentrap, op wieltjes achter zich aan. Tussen het publiek van de huishoudbeurs zouden ze niet opvallen met hun trollies, ware het niet dat spotters, tegenwoordig, over het algemeen oudere mannen zijn.
Halverwege de jaren zestig van de vorige eeuw duiken ze geregeld op bij het vliegkamp. Het zijn pubers uit de omliggende gemeentes Oegstgeest en Leiden en slechts een enkeling uit het dorp Valkenburg. In de beginjaren zeventig gevolgd door een tsunami van jongeren uit Katwijk en Rijnsburg. Vanwege hun kleding, groene vliegerjasjes vol emblemen, en een fototas op de rug, zijn ze voor de autochtone Valkenburger eenvoudig te herkennen.
Spotters, in het dorpsblad Zicht op Valkenburg ooit omschreven als lanterfanters, drommen doordeweeks nagenoeg dagelijks samen bij het bruggetje op de Achterweg. Hun aantal is afhankelijk van; het tijdstip van de dag, de weersomstandigheden en de vliegactiviteiten. De tijd wordt gedood met het uitwisselen van de laatste nieuwtjes en het beoordelen van elkaars dia’s en foto’s. Om beter zicht te hebben op de aanvliegroute en op het begin van de startbaan wordt er een uitkijkpost in een boom getimmerd.
In het weekend gaat menig spotter illegaal het vliegkamp op om foto’s te maken van de afgeschreven vliegtuigen op de dump. Met het optrekken van een ijzeren gordijn, een meters hoog hek om het vliegkamp, en het installeren van elektronische detectieapparatuur komt hier halverwege de jaren tachtig een einde aan. Binnen het Valkenburgse spotterslegioen nemen een aantal lieden het voortouw in het realiseren van een stichting die opkomt voor de fotobelangen van haar donateurs. Om dit doel te bewerkstelligen wordt het met de Marine Inlichtingen Dienst op een akkoordje gegooid. In ruil voor het adressenbestand, kunnen er onder strikte voorwaarden geregisseerde bezoeken aan het vliegkamp worden gebracht waarbij beeldregistratie van bezoekende eenheden, vliegtuigen of helikopters, is geoorloofd, mits de desbetreffende vliegtuigcommandant van de bezoekende eenheid vooraf toestemming heeft gegeven. Zolang de inlichtingendienst op de hoogte wordt gehouden van mutaties in het ledenbestand gaat de poort van het vliegkamp in principe één keer per week open voor een photoshoot.
Naarmate de jaren verstrijken neemt de professionalisering van de hobby een vlucht. Via telefooncirkels houden de spotters elkaar op de hoogte van de verwachte vliegbewegingen en sjezen alleen dan naar het vliegkamp als er daadwerkelijk iets te gebeuren staat. Langzaamaan verdwijnen de lanterfanters uit het Valkenburgse straatbeeld en verliest het bruggetje op de Achterweg na al die jaren haar functie als locatie voor naschoolse opvang. Tijdens de Dia & Digi Avond in het Dorpshuis zullen oude tijden herleven.
