Geschreven woensdag 27 december 2017
In de meidagen van 1940 hebben de Valkenburgers ervaren hoe het is als je achtertuin militair terrein is. Hoe zou het er aan toe zijn gegaan tijdens een gewapend conflict in bijvoorbeeld de jaren vijftig, zestig of zeventig van de vorige eeuw?
Na de Tweede Wereldoorlog komt Flugplatz Katwijk in Britse handen en wordt het omgedoopt in B.93 Valkenburg (RAF). Op verzoek van de Nederlandse autoriteiten blijven de Britten langer aanwezig dan gepland. Uiteindelijk vindt op 1 mei 1946 de overdracht plaats aan de Luchtstrijdkrachten, de voorloper van de Koninklijke Luchtmacht. De Koninklijke Marine is in die tijd naarstig op zoek naar een geschikte plek om haar groeiende luchtvloot onder te brengen. Tot in de hoogste militaire- en politieke regionen wordt hierover gebakkeleid. De oplossing dient zich in de loop van 1947 aan. Vliegbasis Valkenburg wordt op 15 oktober 1947 formeel overgedragen aan de Marine Luchtvaart Dienst en is voortaan een vliegkamp.
Er wordt overeengekomen dat in tijden van oplopende spanning met gevechtsvliegtuigen uitgeruste eenheden van de Luchtstrijdkrachten op Valkenburg zullen worden gebaseerd om het dichtbevolkte westen van ons land te verdedigen. Bij luchtverdedigingoefeningen in de jaren vijftig wordt de lokale bevolking rond het vliegkamp dan ook geregeld getrakteerd op een portie extra vliegbewegingen. Meerdaagse detacheringen van op zijn minst een tiental Gloster Meteors zijn in de beginjaren vijftig geen uitzondering. Jaren later zijn het de Hawker Hunters die vanaf Valkenburg de pannen van het dak vliegen.
In 1952 wordt er binnen de NAVO gesproken om in oorlogstijd squadrons van de Britse luchtmacht op Valkenburg te baseren. De inkt van dit voorstel is nog niet droog of er wordt al gesproken over Duitse squadrons. Een Duitse bezetting in vredestijd is natuurlijk ondenkbaar en kan niet worden geaccepteerd. Het worden dan ook Britse squadrons die in voorkomend geval deze taak zullen gaan vervullen. Het is halverwege 1957 als wordt besloten om in het vervolg de Koninklijke Luchtmacht deze taak weer toe te vertrouwen. En zo zijn we na een paar jaar weer terug bij af.
In maart 1960 maakt de Koninklijke Luchtmacht bekend dat het de bedoeling is om in de naaste toekomst het aantal jachtsquadrons te verminderen en dat door deze inkrimping het niet langer noodzakelijk is om eenheden naar Valkenburg te verplaatsen. De woorden “niet langer noodzakelijk” vind ik zeer ongelukkig gekozen. Hiermee wordt de indruk gewekt dat het dichtbevolkte westen van ons land in verband met een te kort aan vliegtuigen wordt opgeofferd!
Minister-president, professor De Quay, sprak in april 1962 de geruststellende woorden dat er voorbereidingen zijn getroffen om bij een eventuele oorlog de burgers te evacueren die in de buurt van vliegvelden wonen. Maar dat bij een mogelijke radioactieve neerslag het blijf-waar-je-bent-principe beter is dan bij voorbaat te evacueren. Gelukkig is het nooit zover gekomen en zal bovenstaande vraag altijd onbeantwoord blijven.