Op woensdag 15 juni kreeg het Torenmuseum in Valkenburg in Hotel Huis ter Duin in Noordwijk
een check van 2.500 euro uitgereikt van Rotary Noordwijk en omstreken. De donatie past in het
beleid van de Rotary om naast bijvoorbeeld gezondheidsbevordering, onderwijs en vrede op
(inter)nationaal niveau ook lokale maatschappelijke doelen te ondersteunen.
De schenking vond plaats op voorstel van Rotary-lid en Valkenburger Jaap van der Meij. Hij vond
dat na musea in Katwijk, Noordwijk en Noordwijkerhout ook het museum in Valkenburg een
donatie verdiende. De feestelijke uitreiking door Rotary-voorzitter Marc Broere aan Nelly Smits als
voorzitter van Vereniging Oud Valkenburg als beheerder van het museum vond onder ideale
omstandigheden plaats.
Wat is er prettiger dan een diner in de buitenlucht? Het hotel was bereid gevonden eettafels buiten te
plaatsen, zodat het samenzijn onder een strak blauwe lucht met uitzicht op zee kon plaatsvinden.
Tijdens de geanimeerde gesprekken voorafgaand aan de uitreiking kwamen naast veel andere
onderwerpen het goededoelenbeleid van de Rotary en het Romeinse verleden van Valkenburg aan
bod.
Romeins Valkenburg
In Valkenburg (ZH) maakte een castellum (fort) onderdeel uit van de Romeinse bouwwerken in het
toenmalige Praetorium Agrippinae. Dit fort in het huidige dorpscentrum is een UNESCO
werelderfgoedlocatie. Het maakte onderdeel uit van de limes, de grens van het Romeinse rijk.
Het Castellum was omgeven door een vicus (dorp). Daarnaast lag er in de strook aan de Rijn die in
de Romeinse tijd bebouwd was nog een ambachtsvicus (met daaronder mogelijk een tweede
castellum) op De Woerd. Ook dit is nu een UNESCO werelderfgoedlocatie. Verder bevatte de
bebouwing in Praetorium Agrippinae een agrarische vicus, een wachttoren, haven kades, een klein
fort, een legioenskamp, verschillende grafvelden en de limesweg. Dit complete Romeinse
ecosysteem in de ondergrond maakt van Valkenburg één van de belangrijkste Romeinse
opgravingslocaties in Nederland.
Zeven versies
Vooral tussen 1941 en 1953 is het castellum uitgebreid onderzocht, onder leiding van archeoloog
A.E. van Giffen, waarbij een grote hoeveelheid vondsten werd gedaan. In Valkenburg zijn zeven
verschillende bouwstadia van het castellum boven op elkaar gevonden. Dat is werkelijk uniek.
Hetzelfde geldt voor de gave en complete staat van het bouwwerk in de ondergrond. Het
Valkenburgse castellum is om die redenen bij archeologen in heel Europa bekend.
Zes versies waren van hout en de laatste was van steen. De Romeinen bouwden het eerste fort in de
winter van 39/40 na Chr., tijdens de regering van Caligula. De bouw vond tegelijk plaats met die
van het legioenskamp van 440 x 440 meter dat in 2020 op voormalig vliegkamp Valkenburg werd
gevonden. Dit gebeurde tijdens de regering van keizer Caligula. De naam Praetorium Agrippinae
verwijst waarschijnlijk naar de moeder van de keizer, Agrippina. Rond 180 na Chr. werden de
verdedigingswerken en de principia (hoofdkwartier) in steen gebouwd. Aan het begin van de vierde
eeuw werd het fort verlaten.
Toekomstplannen
In haar dankwoord na de uitreiking lichtte Nelly Smits de toekomstplannen van het Torenmuseum
aan de limes toe. De plaatsing van 3D-geprinte Replica-objecten en maquettes moet de
zichtbaarheid van het Romeinse verleden in het straatbeeld vergroten. In het museum zelf wordt een
verdieping ingericht met een overzichtskaart en minutieus uitgewerkte deelmaquettes. Voor de
langere termijn staan het zichtbaar maken van de resten van een toegangspoort naar het castellum
en de reconstructie van de poort van het legioenskamp in de planning.
Groepsbezoek
Het Torenmuseum hoopt in het najaar een groep Rotaryleden te mogen rondleiden in het museum.
Het Torenmuseum is buiten de reguliere openingstijden op zaterdag- en zondagmiddag voor
groepen altijd op afspraak te bezoeken. De mannen krijgen naast topstukken uit de collectie zoals
een Isis-beeldje, wapens en gereedschappen ook een presentatie over de toekomstplannen te zien.
Bovendien zal Vereniging Oud Valkenburg aangeven welke specifieke bestemming de donatie zal
krijgen.
