Foto boven: Deel Peutingerkaart (genoemd naar de eigenaar); kopie van kaart uit 4e eeuw
De straat in Valkenburg. (8)
Heerweg (Heirbaan) (de weg naar Rome)
De meest recente opgraving in Valkenburg tussen de Achterweg en Tjalmaweg maakte een gedeelte van de Romeinse weg, ca. 125 meter, zichtbaar. De weg dateerde uit de 2e eeuw van onze jaartelling. Dat deze weg er lag was al eerder aangetoond. Samen met de Rijn vormde de weg de noord grens van het Romeinse rijk (Limes) in Nederland.
Op een kaart, waarvan de oorsprong uit de 4e eeuw dateert staan de hoofdwegen in het romeinse rijk aangegeven. De weg werd ook wel Heirbaan genoemd. Heir betekent leger. De wegen waren dan ook bedoeld om het leger snel te kunnen verplaatsen. Dat deze wegen eveneens goed bruikbaar waren voor het verplaatsen van personen en goederen lag voor de hand. Veel van deze oorspronkelijke wegen zijn er in Europa nog te vinden. Hier in Valkenburg is de weg als gevolg van het meanderen van de Rijn en overstromingen verdwenen, maar in de ondergrond goed bewaard gebleven. Met het verschuiven van de Rijn kwam ook de Heerweg op een andere plaats te liggen. De Rijndijk werd in de 14e eeuw nagenoeg evenwijdig aan de Rijn (met uitzondering van de bocht bij ‘t Duyfrak) aangelegd als nieuwe verbinding van Valkenburg met de rest van de wereld. Tot aan het einde van de 20ste eeuw (Om precies te zijn tot 1989) functioneerde de
Katwijkerweg, Hoofdstraat en Voorschoterweg als zodanig. Hoofdstraat bij de punt. Met de aanleg van de Tjalmaweg om Valkenburg heen werd het doorgaande
verkeer uit het dorp gehaald. Ruim 600 jaar liep de hoofdroute door het dorp. Dat de weg van het Haagsche Schouw tot aan de Molen bij Katwijk een belangrijke verbindingsweg was bleek wel uit het feit dat langs de weg hectometerpaaltjes stonden. Om de honderd meter stond zo’n groen bordje met daarop het aantal meters. De weg van Haagse Schouw tot de molen was precies 4 km. Van paaltje 0,0 tot paaltje 4,0. In de loop der jaren zijn deze paaltjes als gevolg van
reconstructies verdwenen. Ook verloor de weg haar functie van doorgaande route. Het is dan ook heel bijzonder dat er langs de Valkenburgse weg één paaltje is blijven staan. En als we goed opletten is er nog één aanwezig; nl paaltje 3.9. Zij het op een bijzondere plek. Nu maken we ons op voor de meest ingrijpende reconstructie in Valkenburg; de verdubbeling van de N206 met een verkeersknooppunt , die bijna dezelfde omvang heeft als het centrum van het dorp. de huidige hectometerpaaltjes. De verbrede N206 ligt straks nagenoeg op dezelfde plek als de Heirbaan / Heerweg in de 2e eeuw.
Henk Imthorn
