Een van de topstukken van ons museum is het Breitsax zwaard uit de 7e eeuw. Een Breitsax is een éénsnijdend kort zwaard. Voor krijgers is dit het ideale wapen. De sax was een geschikt grafgift voor een jongen van de juiste klasse. Het is tijdens opgravingen naar Romeinse resten in 1943 gevonden in een wapengraf uit het einde van de 7e eeuw. Naast het skelet lagen twee zwaarden; een lange Spatha en een kortere Breitsax.
In omstreeks 690 landde in een boot Willibrord op de kust van Holland. Volgens de overlevering was dat aan de monding van de Rijn. Valkenburg ?
In die zelfde periode veroverde de Frankische Koning Pepijn II Frisia. Kort na de verovering werd in Valkenburg op de Romeinse resten van het Castellum een houten kapel gebouwd en een begraafplaats aangelegd binnen de oude muren. In de turbulente tijd tussen 714 en 719, toen Friese koning Radbod aan de macht kwam, is de kapel met vele andere kerken verwoest.
Pas na 719 werd de eerste stenen, pre romaanse, kerk gebouwd, wellicht onder Frankische koning Karel Martel. Tijdens de opgravingen in 1943 werden vele grafkisten, sarcofagen, uit die periode gevonden. Het bijzondere was dat een aantal onder de oudste kerkmuur gevonden werden.
Het wapengraf, lag ook onder de oudste kerkmuur. Het was wellicht een stichtersgraf om een beschermende voorouder te creëren voor de groep mensen die zich hier vestigden.
